Jak dochodzi do wypadania dysku? Które objawy świadczą o istnieniu problemu? W jaki sposób możemy sobie z nim radzić? Odpowiada fizjoterapeutka Karolina Hertman.
Spis treści
Przepuklina kręgosłupa – krótka powtórka z anatomii
Krążek międzykręgowy, który nazywamy dyskiem, zbudowany jest z dwóch części: pierścienia włóknistego (część zewnętrzna) oraz jądra miażdżystego (część wewnętrzna). Krążki umiejscowione są między dwoma kręgami kręgosłupa, a potoczną nazwę zawdzięczają swojemu kształtowi (są spłaszczone i owalne). W kręgosłupie dorosłego człowieka znajdują się 23 krążki, które obejmują ok. 25 proc. jego długości. Pełnią one również bardzo istotne funkcje – odpowiadają za amortyzowanie obciążeń kręgosłupa (m.in. poprzez równomierne rozkładanie nacisku pionowego), utrzymują stałe położenie kręgów względem siebie, umożliwiają ruch kręgosłupa w różnych kierunkach oraz blokują występowanie tarcia między kręgami. Wielkość poszczególnych dysków różni się w zależności od ich położenia – od 12 mm w odcinku lędźwiowym do 4 mm w odcinku szyjnym.
Przepuklina kręgosłupa – dlaczego dochodzi do wypadania dysku?
Najczęstszą przyczyną dolegliwości, którą nazywamy wypadaniem dysku, jest przeciążenie kręgosłupa, powstałe w wyniku przewlekłego przeciążenia lub nagłego zdarzenia, choć może być również związane ze skłonnościami genetycznymi do osłabienia krążków.
– Ryzyko wystąpienia dolegliwości możemy zminimalizować stosując się podczas aktywności fizycznej do kilku prostych zasad – komentuje fizjoterapeutka Karolina Hertman. – Po pierwsze zawsze należy przeprowadzać rozgrzewkę, która stopniowo przygotuje nasz organizm do wysiłku. Po drugie ćwiczenia fizyczne wykonywać prawidłowo – najlepiej pod okiem trenera lub po otrzymaniu instruktażu. Często można zaobserwować, że podczas schylania się po jakiś przedmiot, nienaturalnie zginamy plecy i utrzymujemy wyprostowane kolana, powodując duży nacisk i napięcie kręgosłupa. Nawet jeżeli posiadamy silne mięśnie grzbietu, taka niewłaściwa praktyka prędzej czy później doprowadzi do problemów z kręgosłupem – dodaje.
Wśród powodów zbytniego obciążenia kręgosłupa należy również wymienić pracę w pozycji siedzącej np. w zawodach biurowych. Nienaturalne ułożenie naszego ciała powoduje nacisk na kręgosłup i napięcia mięśniowe, doprowadzając do zwyrodnienia krążka międzykręgowego.
Na wystąpienie tej dolegliwości zdecydowanie bardziej narażeni są również zawodowi kierowcy. Długa jazda samochodem wymusza bowiem utrzymywanie stałej pozycji ciała, a tym samym powoduje większy nacisk na kręgi. Ponadto do innych czynników ryzyka należą: otyłość, stres (powoduje intensywne napięcie mięśni), ciąża czy palenie papierosów.
Zobacz też:
Rwa kulszowa – pomogą okłady i masaż
Ból kręgosłupa – co zrobić aby kręgosłup nie bolał
Ból kolana może zwiastować różne choroby. Dlaczego boli kolano?
Aktywizacja najmłodszych z niepełnosprawnościami za pomocą wózka inwalidzkiego dla dzieci
Przepuklina kręgosłupa – dolegliwości czy to tylko ból?
Nasz kręgosłup składa się z trzech odcinków posiadających krążki – lędźwiowego, piersiowego i szyjnego oraz odcinka krzyżowego i kości guzicznej, które są ze sobą zrośnięte i nie posiadają dysków. W zależności od tego, który z odcinków (posiadających kręgi) został dotknięty wypadaniem dysku, możemy odczuwać inne objawy:
- odcinek lędźwiowy – objawia się silnym bólem krzyżowo-lędźwiowym, który może promieniować do bioder i nóg, utrudniając swobodne poruszanie się. Dodatkowo może dochodzić do zaburzeń czucia, bólu w podbrzuszu, a nawet nietrzymania moczu. Stanowi ok. 70 proc. wszystkich przypadków.
- odcinek szyjny – rozpoczyna się nieznacznym bólem szyi, który stopniowo się nasila i uniemożliwia wykonywanie pełnego zakresu ruchów głową. Następnie mogą pojawić się również – mrowienie i sztywność w rękach, szumy uszne, rwa barkowa oraz bóle głowy, karku i ramion. Dotyczy ok. 20 proc. przypadków.
- odcinek piersiowy – najważniejszym objawem jest ból promieniujący do żeber, który nasila się podczas śmiechu czy kaszlu. W niektórych przypadkach można zaobserwować również ból w okolicach serca i w klatce piersiowej. Najrzadziej diagnozowany – ok. 10 proc. przypadków.
Przepuklina kręgosłupa – jak możemy sobie pomóc?
Przepuklina kręgosłupa to dolegliwość, która może być przyczyną problemów w wykonywaniu codziennych obowiązków, powodować ból i brak komfortu, dlatego należy jak najszybciej wprowadzić odpowiednie leczenie. W przypadku bólu należy również niezwłocznie zgłosić się do specjalisty, który na podstawie przeprowadzonych badań (rezonans magnetyczny, badanie rentgenowskie i tomografii komputerowej) będzie mógł potwierdzić, że mamy do czynienia z przepukliną kręgosłupa. Specjalista zaleci pacjentowi odciążenie kręgosłupa, zrezygnowanie z dźwigania ciężkich przedmiotów oraz odpowiednio dobrana aktywność fizyczna – wzmacniająca mięśnie posturalne (nie powinniśmy rezygnować całkowicie ze sportu, ponieważ pogłębi to tylko dolegliwości).
Zazwyczaj pacjent musi również przyjmować leki przeciwzapalne, przeciwbólowe i rozluźniające mięśnie oraz skorzystać z pomocy fizjoterapeuty, który zaleci odpowiedni zestaw ćwiczeń do wykonywania oraz, jeżeli to konieczne, podejmie się właściwej terapii kręgosłupa.
Częste wypadanie dysku może doprowadzić do zwyrodnień kręgosłupa, a wówczas konieczne wdrożenie innego rodzaju leczenia, najczęściej z zakresu biomedycyny, a w skrajnych przypadkach zabiegi operacyjne.
W zależności od konkretnego przypadku stosuje się rehabilitację, masaże lub zajęcia korekcyjne
Powinny one zostać dobrane odpowiednio do schorzenia i być wykonywane (przynajmniej na początku) pod okiem specjalisty. Wiele dolegliwości leczonych jest także farmakologicznie – za pomocą środków przeciwbólowych. Niestety nie uderzają one w przyczynę bólu, a tylko niwelują objaw. Pacjentów z bólami kręgosłupa często kieruje się także na leczenie miejscowe za pomocą zastrzyków domięśniowych. Jeśli i to nie pomaga lub nie ma innej możliwości – poddaje się ich zabiegowi chirurgicznemu.
Istnieją jednak również bezinwazyjne metody biomedyczne, do których zalicza się m.in. terapia rezonansem magnetycznym (MBST). W urządzeniu do terapii MBST® wytwarza się pole elektromagnetyczne wprawione w rezonans o określonej częstotliwości radiowej. Doprowadzona energia oddawana jest do otaczającej tkanki i wyzwala w organizmie procesy metaboliczne i biofizyczne. W efekcie prowadzi to do aktywnej stymulacji komórek, dzięki której tkanka chrzęstna i kostna może ulec znacznej regeneracji. Na poziomie biochemicznym terapia może wywołać wzrost tkanki chrzęstnej i kostnej oraz doprowadzić do szybkiej redukcji bólu i stanu zapalnego. Czas terapii jest relatywnie krótki – zazwyczaj jest to 5, 7 lub 9 godzin terapii – w zależności od stadium lub rodzaju schorzenia czy choroby. Poddanie się terapii może być dla pacjentów szansą na poprawę jakości życia i przedłużenie sprawności, a w niektórych przypadkach także sposobem na odroczenie czy uniknięcie operacji.